Αναλυτικά το πρόγραμμα για τις ξεναγήσεις του Μαΐου: Πέμπτη 09 Μαΐου 2024 ΕΘΝΙΚΗ ΓΛΥΠΤΟΘΗΚΗ (ΑΛΣΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ, ΓΟΥΔΗ) 10:30 | Σημείο Συνάντησης: Μνημείο Πεσόντων στην Κύπρο (Λεωφ. Παναγ. Κανελλόπουλου) Ξεναγός: Χάρις Βελαχουτάκου (έως 25 άτομα) Σάββατο 11 Μαΐου 2024 ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΘΗΝΑ 17:00 | Σημείο Συνάντησης: Βιβλιοθήκη Αδριανού Ξεναγός: Κασσάνδρα Ποριώτη (έως 40 άτομα) Α΄ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ 10:30 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδο κοιμητηρίου Ξεναγός: Χάρις Βελαχουτάκου (έως 40 άτομα) Κυριακή 12 Μαΐου 2024 ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 10:30 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδος Μουσείου, Ελ. Βενιζέλου (Πανεπιστημίου) 12 Ξεναγός: Χάρις Βελαχουτάκου (έως 25 άτομα) ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ 10:00 | Σημείο συγκέντρωσης: Εκκλησία Αγίου Τρύφωνος Ξεναγός: Λαυρεντία Γιαννόλα (έως 50 άτομα) Δευτέρα 13 Μαΐου 2024 ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ 09:00 | Σημείο Συνάντησης: Έναρξη από το άγαλμα του Μακρυγιάννη στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου Ξεναγός: Αρετή Βασδάρη (έως 40 άτομα) Τρίτη 14 Μαΐου 2024 ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ 09:00 | Σημείο Συνάντησης: Έναρξη από το άγαλμα του Μακρυγιάννη στην οδό Διονυσίου Αρεοπαγίτου Ξεναγός: Αρετή Βασδάρη (έως 40 άτομα) ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 14:00 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδος Μουσείου Ξεναγός: Θεώνη Κάμπρα (έως 30 άτομα) Πέμπτη 16 Μαΐου 2024 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ «ΜΕΛΙΝΑ» ΜΕ ΘΕΜΑ: Η ΑΘΗΝΑ ΤΟΥ 19ΟΥ ΑΙ 18:00 | Σημείο συγκέντρωσης: Είσοδος Ηρακλειδών 66α, Θησείο Ξεναγός: Άρτεμις Σκουμπουρδή (έως 140 άτομα) Σάββατο 18 Μαΐου 2024 ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 14:00 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδος Μουσείου Ξεναγός: Θεώνη Κάμπρα (έως 30 άτομα) Κυριακή 19 Μαΐου 2024 ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ 10:30 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδος αρχαιολογικού χώρου Ξεναγός: Τζέμμα Οικονομοπούλου (έως 40 άτομα) Τρίτη 21 Μαΐου 2024 ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ 14:00 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδος Μουσείου Ξεναγός: Θεώνη Κάμπρα (έως 30 άτομα) Σάββατο 25 Μαΐου 2024 ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ 10:30 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδος αρχαιολογικού χώρου Ξεναγός: Κασσάνδρα Ποριώτη (έως 40 άτομα) ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΠΟΣ 10:30 | Σημείο Συνάντησης: Είσοδο Κήπου από Λεωφ. Αμαλίας Ξεναγός: Γεωργία Τόγκα (έως 30 άτομα) Τρίτη 28 Μαΐου 2024 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ «ΜΕΛΙΝΑ» ΜΕ ΘΕΜΑ: Η ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΗ ΑΘΗΝΑ (2ο μέρος) 18:00 | Σημείο συγκέντρωσης: Είσοδος Ηρακλειδών 66α, Θησείο Ξεναγός: Άρτεμις Σκουμπουρδή (έως 140 άτομα) Οι δηλώσεις συμμετοχής θα γίνονται μόνο με κράτηση θέσης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα opandaxenagiseis.gr Πληροφορίες και διευκρινήσεις στο kete@opanda.gr, καθώς και στο τηλέφωνο 210 7232603 & 604, Δευτέρα-Παρασκευή, 09:00-15:00. Μείνετε συντονισμένοι για το πρόγραμμα των επόμενων ξεναγήσεων! Το εισιτήριο εισόδου στα Μουσεία και στους Αρχαιολογικούς Χώρους επιβαρύνει τους συμμετέχοντες στην ξενάγηση.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα, τα άτομα αυτά εισήλθαν στον χώρο χωρίς να εντοπιστούν από το προσωπικό ασφαλείας. Το υπουργείο ανακοίνωσε επίσης ότι έχει ξεκινήσει εσωτερική έρευνα για το περιστατικό. Ένα τουριστικό γραφείο από την Ινδία, το Ελληνο-Ινδικό Επιμελητήριο, οι φύλακες αρχαιοτήτων και το Υπουργείο Πολιτισμού μπλέκονται σε ένα σουρεαλιστικό παιχνίδι για την επίσκεψη ενός γκρουπ της Βομβάης στην Ακρόπολη το Σάββατο που πήρε μια απροσδόκητη τροπή όταν μερικά από τα μέλη του φόρεσαν αρχαιοελληνική ενδυμασία. Το περιστατικό προκάλεσε ερωτηματικά για τους ελέγχους στο μνημείο, αλλά και για την αισθητική. Για το περιστατικό έχει διαταχθεί Ένορκη Διοικητική Εξέταση από το Υπουργείο Πολιτισμού. Φαινόταν να συνδέεται με μια μεγάλη ομάδα Ινδών επιχειρηματιών που επισκέφθηκαν την Ελλάδα παρακολουθώντας δύο εκδηλώσεις που συνδιοργάνωσαν το Ελληνο-Ινδικό Επιμελητήριο στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο και στη Ρωμαϊκή Αγορά. Ο πρόεδρος του επιμελητηρίου Άγγελος Τσαβδάρης αναφέρθηκε σε περίπου 150 επιχειρηματίες της Βομβάης, τους οποίους το επιμελητήριο βοήθησε στο διαδικαστικό κομμάτι της διοργάνωσης των δύο εκδηλώσεων, με την έγκριση των συμβούλων του Υπουργείου Πολιτισμού. Για το περιστατικό στην Ακρόπολη, ο Τσαβδάρης δεν είχε καμία ενημέρωση και, όπως λέει, όταν ενημερώθηκε, μαζί με τους υπεύθυνους του site ζήτησε από τους «πρωταγωνιστές» να αποχωρήσουν, αφού δεν υπήρχε ειδική άδεια για μια τέτοια ενέργεια.  

Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, τα οποία παρουσιάζει το Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι επισκέπτες των αρχαιολογικών χώρων της Ηλείας, της Αιτωλοακαρνανίας και της Αχαΐας έφθασαν το 2023, τους 567.426, έναντι 416.051 το 2022. Όσον αφορά τους επισκέπτες των μουσείων της Δυτικής Ελλάδας, το 2023 ανήλθαν στους 147.941, έναντι 137.823 της προηγούμενης χρονιάς. Συνολικά, ο αριθμός των επισκεπτών έφθασε τους 715.367 το 2023, έναντι 553.874, το 2022. Ο μεγαλύτερος αριθμός των επισκεπτών καταγράφηκε στον αρχαιολογικό χώρο και στα μουσεία της Αρχαίας Ολυμπίας, όπου το 2023 έφθασαν συνολικά τους 584.452, έναντι 438.116, το 2022. Αξιοσημείωτος είναι και ο αριθμός όσων επισκέφθηκαν τους αρχαιολογικούς χώρους της Αιτωλοακαρνανίας, που έφθασαν το 2023 τους 36.358, έναντι 31.251 την προηγούμενη χρονιά. Η μοναδική μείωση που καταγράφηκε το 2023 έναντι του 2022, αφορούσε τους επισκέπτες των αρχαιολογικών χώρων της Αχαΐας, όπου από 5.776 το 2022, μειώθηκαν σε 4.920, το 2023. Στην Ηλεία Όπως είναι αναμενόμενο, ο αρχαιολογικός χώρος και τα δύο μουσεία της Αρχαίας Ολυμπίας προσέλκυσαν τον μεγαλύτερο αριθμό επισκεπτών. *Τον αρχαιολογικό χώρο επισκέφθηκαν πέρυσι 481.211 άτομα, έναντι 338.365 το 2022. *Το μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας επισκέφθηκαν πέρυσι, 85.410 άτομα, έναντι 85.179 την προηγούμενη χρονιά. *Το μουσείο ιστορίας Ολυμπιακών Αγώνων επισκέφθηκαν πέρυσι, 17.831 άτομα, έναντι 14.572 το 2022. Εκτός όμως από την Αρχαία Ολυμπία, επισκέπτες προσέλκυσαν και άλλοι δύο σημαντικοί αρχαιολογικοί χώροι. *Τον Ναό του Επικούρειου Απόλλωνα επισκέφθηκαν το 2023, 29.406 άτομα, έναντι 27.143, την προηγούμενη χρονιά. *Το Κάστρο Χλεμούτσι επισκέφθηκαν πέρυσι 15.131 άτομα, έναντι 13.615, το 2022. Όσον αφορά τα άλλα δύο μουσεία της Ηλείας, ο αριθμός των επισκεπτών διαμορφώθηκε ως εξής: *Το μουσείο Ήλιδας επισκέφθηκαν το 2023, 2.709 άτομα, έναντι 3.019 την προηγούμενη χρονιά. *Το μουσείο Πύργου επισκέφθηκαν πέρυσι 2.464 άτομα, έναντι 2.487 το 2022. Στην Αιτωλοακαρνανία Το κάστρο της Ναυπάκτου και το Ξενοκράτειο αρχαιολογικό μουσείο του Μεσολογγίου προσέλκυσαν τους περισσότερους επισκέπτες το 2023, ενώ αξιοσημείωτη επισκεψιμότητα κατέγραψαν το αρχαιολογικό μουσείο του Θέρμου, το αρχαιολογικό μουσείο του Αγρινίου και ο αρχαιολογικός χώρος των Οινιάδων. Ειδικότερα, η επισκεψιμότητα καταγράφηκε ως εξής. *Το κάστρο της Ναυπάκτου επισκέφθηκαν το 2023 31.226 άτομα, έναντι 25.578, το 2022. *Το Ξενοκράτειο μουσείο επισκέφθηκαν πέρυσι 7.733 άτομα, έναντι 5.413 την προηγούμενη χρονιά. *Το μουσείο Θέρμου επισκέφθηκαν το 2023, 2.878 άτομα έναντι 2.456, το 2022. *Το μουσείο του Αγρινίου επισκέφθηκαν πέρυσι 2.794 άτομα, έναντι 1.521 την προηγούμενη χρονιά. *Τον αρχαιολογικό χώρο των Οινιάδων επισκέφθηκαν το 2023, 1.379 άτομα, έναντι 1.149, το 2022. *Το κάστρο της Βόνιτσας επισκέφθηκαν το 2023, 1.286 άτομα, έναντι 1.502, το 2022. *Το κάστρο του Αντιρρίου επισκέφθηκαν πέρυσι 1.195 άτομα, έναντι 1.047 την προηγούμενη χρονιά. *Τον αρχαιολογικό χώρο της Πλευρώνας επισκέφθηκαν το 2023, 779 άτομα, έναντι 1.024, το 2022. *Τον αρχαιολογικό χώρο της Καλυδώνας επισκέφθηκαν πέρυσι 277 άτομα, έναντι 414 την προηγούμενη χρονιά. *Τις Ρωμαϊκές Θέρμες του Αγίου Θωμά επισκέφθηκαν το 2023, 216 άτομα, έναντι 122, το 2022. *Το μουσείο Θυρρείου επισκέφθηκαν πέρυσι 179 άτομα, έναντι 668 την προηγούμενη χρονιά. Στην Αχαΐα Ο μεγαλύτερος αριθμός επισκεπτών καταγράφηκε στο αρχαιολογικό μουσείο της Πάτρας, ενώ αύξηση παρουσίασε και ο αριθμός των επισκέψεων στο μουσείο του Αιγίου. Αντίθετα, μείωση επισκέψεων καταγράφηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Βούντενης και στο Φρούριο του Ρίου. Ειδικότερα, η επισκεψιμότητα διαμορφώθηκε ως εξής: *Το αρχαιολογικό μουσείο της Πάτρας επισκέφθηκαν το 2023, 24.884 άτομα, έναντι 21.467,το 2022. *Το μουσείο του Αιγίου επισκέφθηκαν πέρυσι 1.059 άτομα, έναντι 861 την προηγούμενη χρονιά. *Τον αρχαιολογικό χώρο της Βούντενης επισκέφθηκαν το 2023, 4.320 άτομα, έναντι 5.088, το 2022. *Το Φρούριο του Ρίου επισκέφθηκαν πέρυσι 600 άτομα, έναντι 688 την προηγούμενη χρονιά.

Όπως πληροφορεί μεταξύ άλλων σχετική ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, το στρατηγικό σχέδιο περιλαμβάνει το ιστορικό των επεμβάσεων στο θέατρο από το 2000 μέχρι σήμερα, την αποτίμηση των επεμβάσεων αποκατάστασης στο κάτω κοίλο, την επικαιροποιημένη καταγραφή της παθολογίας κάθε επιμέρους περιοχής του μνημείου, την ανάλυση-επαλήθευση της γεωμετρίας του μνημείου με βάση προηγούμενες μελέτες και τα νεότερα δεδομένα που προέκυψαν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης του έργου, τη χρονική ιεράρχηση των εργασιών με βάση την εμπειρία που αποκτήθηκε και τις αρχές αποκατάστασης που εφαρμόστηκαν στο κάτω κοίλο. «Ένα από τα πιο σύνθετα και δύσκολα έργα το οποίο έχουν αναλάβει, εδώ και χρόνια, να φέρουν σε πέρα οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού είναι η αποκατάσταση του αρχαίου θεάτρου της Δωδώνης. Βασική αιτία της δυσκολίας αποτελεί το ίδιο το δομικό υλικό του μνημείου καθώς ο ασβεστόλιθος με τον οποίον έχει χτιστεί θρυμματιζόταν εξ αιτίας των περιβαλλοντικών συνθηκών που επικρατούν στην περιοχή» δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Και συμπλήρωσε: «Η τελευταία φάση του έργου αποκατάστασης και ανάδειξης του αρχαίου θεάτρου της Δωδώνης, προϋπολογισμού 4.790.500 ευρώ, με χρηματοδότηση από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ηπείρου ΕΣΠΑ 2014-2020, ολοκληρώθηκε ως προς το κάτω κοίλο. Με τη χρήση καινοτόμων μεθόδων, οι εργασίες θα συνεχιστούν με την αποκατάσταση του μεσαίου διαζώματος. Στο κάτω κοίλο τεκμηριώθηκε επαρκώς η αρχική γεωμετρία του θεάτρου, μέσω του εντοπισμού αυθεντικών τμημάτων και των λαξεύσεων του φυσικού βράχου. H γεωμετρία υπήρξε σταθερό ζητούμενο, είτε ως επαναφορά της γεωμετρικής κανονικότητας είτε ως αποκατάσταση της αρχικής γεωμετρίας του θεάτρου στις περιοχές επέμβασης σύμφωνα με τα επιστημονικά στοιχεία από τη γενική μελέτη του μνημείου, καθώς και με όσα προέκυψαν κατά την εξέλιξη του έργου. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν κατά τη μελέτη-αποκατάσταση του κάτω κοίλου αποτελούν τον δείκτη της κατάστασης που επικρατεί και στο μεσαίο κοίλο, στο οποίο προβλέπεται να ξεκινήσουν άμεσα εργασίες με χρηματοδότηση από το ΠΕΠ Ηπείρου ΕΣΠΑ 2021-2027. Το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης εντάσσεται στην Πολιτιστική Διαδρομή της Ηπείρου την οποία υλοποιεί το Υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ηπείρου, και περιλαμβάνει επιπλέον τα αρχαία θέατρα των Γιτάνων, της Αμβρακίας, της Κασσώπης, της Νικόπολης». Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, η χρονική ιεράρχηση των επομένων εργασιών έχει ως εξής: 1. Αποκατάσταση της μεσαίας ζώνης (κερκίδων, αναλημμάτων και εξωτερικών κλιμακοστασίων), ξεκινώντας από την κερκίδα 5Β με στόχο να επιφέρει τη γεωμετρική κανονικότητα στη ζώνη αυτή του μνημείου. 2. Αποκατάσταση του επιθεάτρου. Πρόκειται για το εκτενέστερο τμήμα του μνημείου, το οποίο δεν έχει υποστεί δομικές παρεμβάσεις καθώς δεν συμπεριλήφθηκε στις αναστηλωτικές εργασίες του 1960. Ως προς την παθολογία της δεύτερης ζώνης, του επιθεάτρου και των αναλημματικών τοίχων, η τεκμηρίωση ανέδειξε ότι πρόκειται για ένα τμήμα του μνημείου που έχει υποστεί δραματική απώλεια υλικού, κυρίως στις ακρινές περιοχές, λόγω της κατάρρευσης των πλευρικών αναλημμάτων που συγκρατούσαν τις επιχώσεις στήριξης στην περιφέρεια του κοίλου. Η επέμβαση στο επιθέατρο δεν μπορεί, επί του παρόντος, να προσδιοριστεί επαρκώς. Ωστόσο, οι μελέτες και εργασίες που έχουν πραγματοποιηθεί στο κάτω κοίλο, και προβλέπεται να εφαρμοστούν και στο μεσαίο, αποτελούν βάση και δεξαμενή πληροφοριών απαραίτητων για την τελική διαχείριση του επιθεάτρου.

Σύμφωνα με την έρευνα, με υπεύθυνο τον Ιταλό παπυρολόγο Γκρατσιάνο Ρανόκια, ο Πλάτωνας ενταφιάστηκε στην «Ακαδημία» που φέρει το όνομά του στην Αθήνα, σε κήπο πλησίον του «ναού των Μουσών». Η σημαντική αυτή ανακάλυψη, σύμφωνα με ό,τι έγινε γνωστό, οφείλεται σε νέα ανάγνωση παπύρου του Φιλόδημου του Επικούρειου, ο οποίος περιέχει την Ιστορία της «Ακαδημίας». Οι πάπυροι «αναγνώσθηκαν» από βιονικό μάτι, το οποίο, παρά το ότι απανθρακώθηκαν από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. η οποία κατέστρεψε και την Πομπηία, μπόρεσε να ανακαλύψει τις νέες, χρησιμότατες αυτές πληροφορίες. Η όλη έρευνα ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια και θα ολοκληρωθεί το 2026. Το βιονικό μάτι εντόπισε χίλιες νέες λέξεις, σε σύγκριση με την προηγούμενη, η οποία είχε γίνει το 1991, δηλαδή 30% επιπλέον κείμενο. Οι Ιταλοί ερευνητές προσθέτουν ότι από την νέα αυτή ανάγνωση «προκύπτει πως ο Πλάτωντας πωλήθηκε ως δούλος ήδη το 404 π. Χ., όταν οι Σπαρτιάτες κατέκτησαν την Αίγινα, ή, ως εναλλακτική περίπτωση, το 399 π. Χ. , αμέσως μετά τον θάνατο του Σωκράτη». Μέχρι τώρα, για το συγκεκριμένο συμβάν γινόταν πάντα αναφορά στο 387 π.Χ. και στην περίοδο κατά την οποία ο Πλάτωνας βρισκόταν στις Συρακούσες της Σικελίας. H σημασία των παπύρων του Ερκολάνο Ο εντοπισμός του σημείου ταφής του Πλάτωνα, στην Ακαδημία της Αθήνας, έγινε χάρη σε βιονική ανάγνωση παπύρων που βρίσκονταν στο Ερκολάνο της Κάτω Ιταλίας και απανθρακώθηκαν από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.. Πρόκειται συνολικά για πάνω από 1.800 παπύρους, με φιλοσοφικά κείμενα, κυρίως του Φιλοδήμου του Επικούρειου. Στην μεγάλη τους πλειοψηφία φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νάπολης και δεν εκτίθενται στο κοινό διότι θεωρούνται ιδιαίτερα «ευαίσθητα» αρχαιολογικά ευρήματα. Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή, πρόκειται για 1.814 παπύρους και αποσπάσματα, οι 1.756 από τους οποίους ανακαλύφθηκαν το 1855. Χάρη στις προσπάθειες των παπυρολόγων, μέχρι τώρα 340 έχουν αναγνωστεί, 970 θεωρούνται μερικώς κατεστραμμένοι, ενώ περίπου 500 είναι απανθρακωμένα αποσπάσματα.

Οι μελέτες εκπονήθηκαν σε συνέχεια της οριστικής μελέτης αποκατάστασης και της μελέτης απορροής όμβριων υδάτων του θεάτρου και του βόρειου πρανούς, το οποίο και αποτελεί το κύριο μέσο αντιστήριξης του επικλινούς εδάφους του θεάτρου. Το έργο της αποκατάστασης του Αρχαίου Θεάτρου Δελφών υλοποιείται βάσει προγραμματικής σύμβασης πολιτισμικής ανάπτυξης μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. «Ο μοναδικός σε σημασία και διεθνούς εμβέλειας και αναφοράς αρχαιολογικός χώρος των Δελφών έχει απόλυτη ανάγκη από συνεχή μέριμνα και φροντίδα ώστε να προστατευθεί από τα φαινόμενα της εξελισσόμενης κλιματική κρίσης», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Και πρόσθεσε: «Μη αμελητέα παράμετρο αποτελεί το γεγονός ότι στην ευρύτερη περιοχή αναπτύσσονται τεκτονικά ρήγματα, όπως το ρήγμα των Δελφών και το ρήγμα της Κερνάς. Με δεδομένο το συγκεκριμένο γεωλογικό υπόβαθρο, που χαρακτηρίζεται από τάση για κατολίσθηση, η πρόσθετη φόρτιση από τα όμβρια ύδατα αυξάνει διαχρονικά τη διάβρωση με αποτέλεσμα την επιβάρυνση του αρχαίου θεάτρου. Στο σύνολο των μελετών που έχουν εκπονηθεί για την υλοποίηση του έργου, συμπεριλαμβανομένων της γεωτεχνικής μελέτης και της μελέτης εφαρμογής αποκατάστασης του ανατολικού αναλήμματος του αρχαίου θεάτρου, έχουν ληφθεί υπόψη όλα τα παραπάνω δεδομένα. Στόχος μας είναι η αποκατάσταση του μνημείου να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2027. Σε συνδυασμό με τα έργα προστασίας, συντήρησης και αποκατάστασης των επιμέρους μνημείων και του αρχαιολογικού χώρου, έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, την αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών και την ανακαίνιση και αναβάθμιση των υποδομών του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου που το Υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί, διασφαλίζουμε την προστασία του κορυφαίου αυτού μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Ενισχύουμε τη λειτουργία του ως σημαντικού πολιτιστικού προορισμού και αναπτυξιακού πόρου, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, αλλά και τη διατήρηση του χαρακτήρα των Δελφών, ως σημείου αναφοράς, για τον παγκόσμιο πολιτισμό». Όπως πληροφορεί μεταξύ άλλων η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, η κύρια παθολογία του θεάτρου που σχετίζεται με γεωλογικές/γεωτεχνικές συνθήκες είναι η ολίσθηση και καθίζηση μεγάλου τμήματος των εδωλίων των κερκίδων που έχουν διαμορφωθεί κυρίως επί αρχαίων επιχώσεων. Για την αποκατάσταση του κοίλου, προβλέπεται να απομακρυνθούν οι τεχνητές επιχωματώσεις έως ότου βρεθεί το υπόβαθρο και έπειτα να συμπληρωθεί το ανάλογο τμήμα όπως προτείνει η αρχιτεκτονική μελέτη. Στην οριστική μελέτη αποκατάστασης προτείνονται αποκατάσταση βαθμίδων και εδωλίων και κατά περίπτωση ανάταξή τους, συμπλήρωση του κοίλου με διάσπαρτα ή νέα εδώλια αλλά και του κατεστραμμένου ανατολικού τμήματος του διαζώματος, αποκατάσταση των ορθοστατών της ορχήστρας, καθαρισμός του περιμετρικού αγωγού της, αποκατάσταση των αναλημμάτων των παρόδων, στερέωση του δομικού υλικού, επανατοποθέτηση των λίθων στην αρχική τους θέση και συμπλήρωση των τοίχων με διάσπαρτους ή νέους φυσικούς λίθους, εκσκαφή και ομαλοποίηση του βόρειου πρανούς και ενίσχυσή του με τη χρήση γεωπλέγματος, διευθέτηση της απορροής των όμβριων υδάτων με την κατασκευή αγωγού. Η πορεία των εργασιών προβλέπει προσωρινή στήριξη στο νότιο τμήμα του αναλήμματος, ανασκαφικούς καθαρισμούς σε όλο το μήκος του, κατασκευή ικριωμάτων περιήγησης και εργασίας, μετακίνηση των διάσπαρτων αρχιτεκτονικών μελών, εργασίες από την εσωτερική πλευρά στις απογυμνωμένες περιοχές του κοίλου, ανάταξη και ενίσχυση των περιοχών θεμελίωσης, απομάκρυνση δόμων σύμφωνα με την μελέτη, συμπληρώσεις και συγκολλήσεις λίθων κατά χώραν και τοποθέτηση νέων λίθων. Για το σύνολο του ανατολικού πλευρικού αναλήμματος θα κατασκευαστούν 61 νέοι λίθοι εξωτερικής και εσωτερικής παρειάς, 38 τεχνητοί λίθοι και θα συμπληρωθούν 8 λίθοι με χυτό υλικό, συμπληρώνει η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ.

Αποχαιρετούμε "μια ξεχωριστή προσωπικότητα, με τεράστιο εύρος γνώσεων, το οποίο εμπλούτισε και συνδύασε, εξαιρετικά γόνιμα, με την πολύχρονη ανασκαφική έρευνα και, παράλληλα, με πρωτότυπο συγγραφικό έργο", ανέφερε στο συλλυπητήριο μήνυμά της η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη. Ακολουθεί ολόκληρη η δήλωση της υπουργού: "Με οδύνη, αλλά και απέραντη ευγνωμοσύνη για την προσφορά της στην επιστήμη της Αρχαιολογίας, και στην πολιτιστική κληρονομιά των Κυκλάδων αποχαιρετούμε την επίτιμη Έφορο Αρχαιοτήτων Φωτεινή Ζαφειροπούλου. Μια ξεχωριστή προσωπικότητα, με τεράστιο εύρος γνώσεων, το οποίο εμπλούτισε και συνδύασε, εξαιρετικά γόνιμα, με την πολύχρονη ανασκαφική έρευνα και, παράλληλα, με πρωτότυπο συγγραφικό έργο. Πέραν, όμως, αυτών, είχε υψηλότατη αίσθηση του δημοσίου καθήκοντος, ως στέλεχος του Υπουργείου Πολιτισμού και επί πολλά χρόνια επικεφαλής της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων. Αφήνει μια κληρονομιά πολύτιμη, όχι μόνον λόγω των ανασκαφικών ερευνών της, αλλά και για τον σχεδιασμό και τη δημιουργία των Αρχαιολογικών Μουσείων των νησιών μας -με πρωτοπόρο τον σύντροφό της στη ζωή, Νικόλαο Ζαφειρόπουλο. Το πέρασμά της από την Αρχαιολογική Υπηρεσία άφησε αποτύπωμα ανεξίτηλο. Μας αφήνει πλήρης ημερών, μετά από μια γεμάτη ζωή και μια επιτυχημένη σταδιοδρομία, κάνοντας την απουσία της ακόμη πιο έντονη, για όσους είχαμε τη σπάνια τύχη να συνεργαστούμε και να συνδεθούμε μαζί της. Προσωπικά, τη γνώρισα πρωτοετής φοιτήτρια στη Νάξο. Μας έμαθε με το παράδειγμά της ότι η επιστήμη μας πρέπει να συνοδεύεται από τη χαρά της ζωής. Το πρωί στο σκάμμα και το βράδυ στα πανηγύρια του νησιού, μαζί με τους εργάτες, τους φοιτητές, τους μεγάλους Έλληνες και ξένους επιστήμονες που κάθε καλοκαίρι ανέσκαπταν και μελετούσαν στα νησιά. Αγαπούσε τη ζωή με πάθος. Μας δίδαξε με τις γνώσεις και τη στάση της. Στους δικούς της ανθρώπους και στους πολλούς φίλους της, τα πιο ειλικρινή μου συλλυπητήρια. Θα μας λείψεις Φωτεινή..."

Μεταξύ των ευρημάτων που ξεχώρισαν ήταν η ανακάλυψη μιας ωραίας κεφαλής αγάλματος του 2ου ή αρχών του 3ου αι. μ.Χ. «που ανήκει σε μορφή αγένειου ανδρός με πλούσια κόμη την οποία επιστέφει ένα στεφάνι από φύλλα δάφνης» και η οποία «φαίνεται πως ανήκει σε άγαλμα του θεού Απόλλωνα». Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τις πληροφορίες του υπουργείου Πολιτισμού, φέτος η ανασκαφή συνεχίστηκε ανατολικά της νότιας κύριας οδού (decumanus) στο σημείο που συναντά τον βόρειο άξονα της πόλης (τη λεγόμενη «Εγνατία»). Αποκαλύφθηκε η συνέχεια του μαρμαροστρωμένου δρόμου, στην επιφάνεια του όπου εντοπίστηκε νόμισμα (χάλκινος φόλλις) του αυτοκράτορα Λέοντος Στ' (886-912), στοιχείο που βοηθά να προσδιοριστεί η διάρκεια χρήσης του δρόμου. Στο σημείο σύγκλισης των δύο οδών φαίνεται να διαμορφώνεται μία διεύρυνση (πλατεία) στην οποία κυριαρχεί ένα πλούσια διακοσμημένο οικοδόμημα. Τα στοιχεία της περσινής ανασκαφής οδήγησαν στη διατύπωση της υπόθεσης ότι επρόκειτο για μία κρήνη. Τα ευρήματα της φετινής έρευνας επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή και βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση του σχήματος και της λειτουργία της. Η έρευνα του 2022 έφερε στο φως τμήμα του πλούσιου διακόσμου της κρήνης με εντυπωσιακότερο το άγαλμα που εικονίζει τον Ηρακλή αγένειο με νεανικό σώμα. Η πρόσφατη ανασκαφική έρευνα (2023) αποκάλυψε την κεφαλή άλλου αγάλματος: ανήκει σε μορφή αγένειου ανδρός με πλούσια κόμη την οποία επιστέφει ένα στεφάνι από φύλλα δάφνης. Η ωραία αυτή κεφαλή φαίνεται πως ανήκει σε άγαλμα του θεού Απόλλωνα. Όπως και το άγαλμα του Ηρακλή χρονολογείται κατά τον 2ο ή αρχές του 3ου αι. μ.Χ. και πιθανώς κοσμούσε την κρήνη, η οποία έλαβε την τελική της μορφή κατά τον 8ο έως τον 9ο αιώνα. Γνωρίζουμε από τις πηγές αλλά και από τα αρχαιολογικά δεδομένα ότι στην Κωνσταντινούπολη αγάλματα κλασικής και ρωμαϊκής περιόδου κοσμούσαν κτήρια και χώρους δημόσιας χρήσης έως την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Το εύρημα αυτό ενισχύει την υπόθεση που είχαμε διατυπώσει το 2022 σχετικά με τον τρόπο διακόσμησης των δημόσιων χώρων στις σημαντικές πόλεις της Βυζαντινής αυτοκρατορίας μεταξύ των οποίων και οι Φίλιπποι, προσθέτει η ίδια ανακοίνωση. Στην ανασκαφή έλαβαν μέρος δεκαπέντε (15) φοιτητές του ΑΠΘ (11 προπτυχιακοί, 2 μεταπτυχιακοί και 2 υποψήφιοι διδάκτορες). Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από τον τακτικό προϋπολογισμό και την Επιτροπή Ερευνών του ΑΠΘ. Η ανασκαφή θα συνεχιστεί και την επόμενη χρονιά.

Σήμερα φέρει την ονομασία του αρχαιότερου γνωστού υπολογιστή στον κόσμο από τον οποίο εμπνεύστηκε και την κατασκευή του: Πλατεία του «Μηχανισμού των Αντικυθήρων». «Το αστρονομικό ρολόι πλανητάριο που κατασκευάσαμε σε συνεργασία με τους Μεξικανούς βασίζεται στις μελέτες μας πάνω στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Πρόκειται για μια λειτουργική κατασκευή που δείχνει όλα όσα πιστεύουμε ότι έκανε ο Μηχανισμός, συμπεριλαμβανομένων των θέσεων των πλανητών, αυτών δηλαδή που φαίνονται με γυμνό μάτι. Είναι το μόνο ρολόι στον κόσμο που κάνει κάτι τέτοιο», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ξενοφών Μουσάς, αστρονόμος, καθηγητής Φυσικής του Διαστήματος στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ένας από τους πρωταγωνιστές της μελέτης της περίφημης κατασκευής «που άλλαξε την ιστορία της τεχνολογίας, της Ελλάδας και του παγκόσμιου πολιτισμού». Η ερευνητική ομάδα των δυο Πανεπιστημίων, που ονομάστηκε Monumental Antikythera Mechanism for Hermosillo (MAMH), άρχισαν να κατασκευάζουν το αστρονομικό ρολόι το 2018 μετά από έκθεση του Μηχανισμού των Αντικυθήρων στο Πανεπιστήμιο της Σονόρα. Ψυχή αυτής της ομάδας είναι ο Μεξικάνος καθηγητής Raul Perez Enriquez. «Την κατασκευή έκανε σε συνεργασία με εμάς η εταιρεία μεγάλων ρολογιών -όπως αυτά που τοποθετούσαμε παλιά στις εκκλησίες, στα δημαρχεία και στα δημόσια κτίρια - Relojes Olvera IIΙ Genercion του Jesus Clemente Olvera Trejo και ιδιαιτέρως ο Ing. Alfredo Carmona Martínez. Από το Πανεπιστήμιο της Σονόρα συνέβαλαν εξαιρετικά οι καθηγητές Raul Perez Enriquez, Julio Cesar Saucedo Morales και Ezequiel Rodriguez Jauregui. Η χρηματοδότηση έγινε από το πανεπιστήμιο, το κράτος της Σονόρα και από την Relojes Olvera», συμπληρώνει ο συνομιλητής του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων εκπλήσσει με την πολυπλοκότητα, την επιστημονική μέθοδο και την ακρίβεια με την οποία έχει κατασκευαστεί. «Εκείνο που δεν είναι γνωστό είναι ότι βασίζεται στους νόμους της φυσικής. Εκπληκτική είναι η πολύ ρεαλιστική μέθοδος του προσδιορισμού της θέσης της Σελήνης, σύμφωνα και με τον δεύτερο νόμο του Κέπλερ», προσθέτει ο καθηγητής. Και εξηγεί: «Η κίνηση της Σελήνης (και των πλανητών γύρω από τον Ήλιο) γίνεται με ταχύτητα η οποία μεταβάλλεται από το περίγειο στο απόγειο. Όταν η Σελήνη είναι στο περίγειο, κοντά στη Γη δηλαδή, πάει γρήγορα και, βαθμιαία, μέχρι να φτάσει στο απόγειο, μειώνεται η ταχύτητα. Αυτά περιγράφονται από τους νόμους του Κέπλερ οι οποίοι διατυπώθηκαν 1.800 χρόνια μετά τον Μηχανισμό. Οι Έλληνες, λίγο μετά από τον Αριστοτέλη, γνώριζαν πώς να αναπαράγουν τις κινήσεις των πλανητών προσθέτοντας δυο κυκλικές κινήσεις. Το έκαναν με γρανάζια με πολύ καλή ακρίβεια, σχεδόν όση με τους νόμους του Κέπλερ. Η διαφορά είναι περίπου 0,5% ή και λιγότερο. »Στον Μηχανισμό των Αντικυθήρων γρανάζια όπως αυτά κάνουν τις απαραίτητες πράξεις ώστε να προβλέπονται ουράνια φαινόμενα για κάποιο χρονικό διάστημα. Στη μία όψη του, δύο δείκτες σε δύο ομόκεντρες κυκλικές κλίμακες δίνουν τη θέση του Ήλιου και της Σελήνης, της οποίας δείχνουν και τη φάση. Έτσι προσδιορίζουν πότε αρχίζει ο νέος σεληνιακός μήνας με τη νέα σελήνη. Στον Μηχανισμό αλλάζει συνεχώς η φάση της Σελήνης, η οποία παρουσιάζεται ρεαλιστικά με μια μικρή αργυρή σφαίρα η οποία είναι τοποθετημένη μέσα σε ένα κοίλο ημισφαίριο από μπρούτζο. Καθώς περνάει ο χρόνος, η Σελήνη περιστρέφεται γύρω από έναν άξονα και έτσι αλλάζουν οι φάσεις της», διευκρινίζει ο Ξ. Μουσάς, αναφερόμενος στους νόμους που χρησιμοποιεί ο Μηχανισμός, όπως διαβάζονται στα μαθηματικά τα οποία είναι γραμμένα στα γρανάζια και στο εγχειρίδιο χρήσης του. Έχει εγχειρίδιο χρήσης ο Μηχανισμός; «Φυσικά», απαντά στην ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Έχει δύο σελίδες και μια τρίτη η οποία είναι για να κρατάει κανείς ένα καλό ημερολόγιο και κυρίως για να προβλέπει τον καιρό. Ο Μηχανισμός είναι επιτομή της Πυθαγόρειας φιλοσοφίας, σύμφωνα με την οποία η φύση περιγράφεται, ερμηνεύεται και προβλέπεται (σε ορισμένες περιπτώσεις) με τα κατάλληλα μαθηματικά, δηλαδή με τους νόμους της φύσης, τους οποίους κωδικοποιούμε με μαθηματικά. Με αυτούς τους νόμους είναι προγραμματισμένος ο αρχαίος υπολογιστής», προσθέτει ο μελετητής για τη σχεδίαση και κατασκευή «του προγόνου όλης της υψηλής τεχνολογίας. Τα bit και byte του υπολογιστή μας και του τηλεφώνου μας έχουν τις ρίζες τους σε αυτόν τον Μηχανισμό και βασίζονται στις ίδιες αρχές και πρακτικές. Βεβαίως η εξέλιξη του πολιτισμού πέρασε ενδιάμεσες φάσεις χειμέριας νάρκης για διάφορους λόγους. Ευτυχώς, στο μεταξύ, η επιστήμη είχε διαδοθεί σε άλλους πολιτισμούς και αναγεννήθηκε στη Δυτική Ευρώπη από τον 16ο αιώνα και επιταχύνθηκε τον 19ο και κυρίως τον 20ό αιώνα, οδηγώντας στη σημερινή επιστήμη και τεχνολογία», σημειώνει. Στην εκδήλωση των εγκαινίων στη μεξικανική πολιτεία, που έγιναν στις 9 Φεβρουαρίου 2024, Παγκόσμια Ημέρα της Ελληνικής Γλώσσας, μια όχι και τόσο τυχαία ημερομηνία, ενεργοποιήθηκε το μνημειακό ρολόι το οποίο, από εκείνη τη στιγμή και μετά, λειτουργεί συνεχώς, ενώ κάθε μέρα το επισκέπτονται και ξεναγούνται σε αυτό σχολεία. Η συγκεκριμένη έκδοση περιλαμβάνει, εκτός από την παρακολούθηση του Ήλιου στον ουρανό, των αστερισμών του Ζωδιακού Κύκλου και την κίνηση και τις φάσεις της Σελήνης, τις θέσεις των πέντε ορατών πλανητών. «Σε δυο έξυπνα σχεδιασμένες ελικοειδείς κλίμακες στην πίσω πλευρά είναι ένα παραδοσιακό σεληνο-ηλιακό Ηπειρώτικο ημερολόγιο με ονόματα μηνών που χρησιμοποιήθηκαν στην Ήπειρο και στην Κέρκυρα. Επίσης, υπάρχουν σεληνο-ηλιακά ημερολόγια που βασίζονται στον 19 ετών Μετωνικό Κύκλο (ημερολόγιο του Πάσχα σήμερα) και στον 18ετή κύκλο του Σάρου για την πρόβλεψη των εκλείψεων, καθώς και μια οκταετηρίδα που ορίζει πότε αρχίζουν οι Ολυμπιακοί και οι άλλοι σημαντικοί αγώνες των Ελλήνων (Πύθια, Νέμεα, Ίσθμια, Νάα [Νάια], Άλεια)», καταλήγει ο συνομιλητής του ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Είναι αμέτρητες οι γυναικείες μορφές που αντικρίζει ο επισκέπτης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου σε μαρμάρινα γλυπτά, πολύχρωμες τοιχογραφίες, περίτεχνα αγγεία, ποικίλες ύλες, σχήματα και χρώματα, που εναλλάσσονται στη ροή του χρόνου και αφηγούνται τη δική τους μοναδική ιστορία». Με αυτά τα λόγια, η Μαρία Λαγογιάννη, επίτιμη διευθύντρια του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου (ΕΑΜ), εισάγει το ΑΠΕ-ΜΠΕ σε μια νοερή περιήγηση με... άρωμα γυναίκας. Αινιγματικά ειδώλια Με αφορμή, λοιπόν, την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας, που κάθε χρόνο γιορτάζεται στις 8 Μαρτίου, από πού θα ξεκινούσε μια σύντομη επίσκεψη σε ένα από τα σημαντικότερα μουσεία του κόσμου; «Από το πολύ μακρινό παρελθόν μας, όπως παρουσιάζεται στην αίθουσα 5 της μόνιμης έκθεσης», απαντά η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ. Και εξηγεί: «Εδώ θα μπορούσε να θαυμάσει τα ευρήματα από τους νεολιθικούς οικισμούς της Θεσσαλίας (Διμήνι και Σέσκλο) και να παρατηρήσει τις αρχαιότερες αρχετυπικές γυναικείες μορφές. Προικισμένοι με πηγαίο ταλέντο οι καλλιτέχνες που δραστηριοποιήθηκαν στους νεολιθικούς οικισμούς της Ελλάδας (6500-3300 π.Χ.) κατόρθωσαν να μιλήσουν υπαινικτικά για τη γυναίκα πλάθοντας πολυάριθμα και ποικίλα γυναικεία πήλινα ειδώλια, γυμνά και εύσαρκα με τονισμένους τους γλουτούς και το στήθος. Αινιγματικά στο σύνολό τους και δυσνόητα για τον σύγχρονο θεατή, τα νεολιθικά γυναικεία ειδώλια θεωρείται ότι εκφράζουν βαθύτερες πρωτο-θρησκευτικές ανάγκες και εξυπηρετούσαν πιθανότατα γονιμικές τελετουργίες που συνδέονταν με τη κυρίαρχη εκείνη την εποχή λατρεία της μητέρας θεότητας». Η συνέχεια ανήκει στον Κυκλαδικό πολιτισμό. Τι (δεν) μας αποκαλύπτουν τα γυναικεία αγάλματα που ανήκουν στη μεγαλύτερη και σημαντικότερη συλλογή κυκλαδικών ειδωλίων στον κόσμο; «Αργότερα και για σχεδόν μία χιλιετία (3200- 2300 π.Χ.) κατασκευάζονταν στις Κυκλάδες του Αιγαίου μαρμάρινα ειδώλια, σε ποικίλες μορφές και μεγέθη. Στην αίθουσα 6 έχουμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε πολλά από αυτά. Τα περισσότερα παριστάνουν ολόσωμες γυναικείες μορφές, γυμνές, με λυγισμένα και διπλωμένα τα χέρια κάτω από το στήθος και σμιλεμένα λοξά τα πέλματα των ποδιών. Απλά και απέριττα, τα κυκλαδικά γυναικεία ειδώλια μαρτυρούν μια αίσθηση ισορροπίας και καθαρότητας. Ωστόσο μην αναζητήσετε το κοινωνικό τους αποτύπωμα. Βρέθηκαν κυρίως σε τάφους και, παρά τις διάφορες ερμηνείες, συνεχίζουν να παραμένουν σιωπηλά και σιβυλλικά χωρίς να αποκαλύπτουν το βαθύτερο περιεχόμενο και την ιδιαίτερη σημασία τους», υπογραμμίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μ. Λαγογιάννη. Εντυπωσιακές Μυκηναίες Ο επόμενος σταθμός της περιήγησής μας αφορά έναν λαμπρό πολιτισμό της ελληνικής προϊστορίας, τον Μυκηναϊκό. «Στην αίθουσα 4 όπου παρουσιάζεται το πανόραμα του Μυκηναϊκού πολιτισμού (1600-1100 π.Χ.) μας περιμένουν οι εντυπωσιακότερες γυναίκες της ελληνικής προϊστορίας. Θεές ή θνητές, οι Μυκηναίες παριστάνονται συνήθως με πλούσιες κομμώσεις, πολύχρωμα κοσμήματα και φανταχτερά πολύπτυχα φορέματα που σχηματίζουν στενό περικόρμιο τονίζοντας το εύσαρκο στήθος. Πολλές φορές το πλούσιο στήθος τους εικονίζεται ολόγυμνο για να τονιστεί ιδιαίτερα η θηλυκότητα, η γονιμότητα και η μητρότητα», τονίζει η Μ. Λαγογιάννη που αναφέρεται στην πιο διάσημη, ίσως, γυναικεία μορφή της περιόδου. «Μια στάση στην προθήκη 20 θα σας επιτρέψει να θαυμάσετε την περίφημη τοιχογραφία της λεγόμενης “ Μυκηναίας” (Εικ. 1) που προέρχεται από το Θρησκευτικό Κέντρο των Μυκηνών και χρονολογείται στον 13ο αι. π.Χ. Προσέξτε την περίτεχνη κόμμωση που δένει με υφασμάτινες κορδέλες, δείτε το κομψό κοντό γιλέκο, τα πολύχρωμα περιδέραια. Παρατηρείστε τα μάτια, τα καλοσχηματισμένα φρύδια και τα κόκκινα χείλη που μοιάζουν να υπομειδιούν από ευχαρίστηση, ίσως γιατί της έχουν προσφέρει το περιδέραιο που κρατάει στο δεξί της χέρι. Θεά ή ιέρεια, η Μυκηναία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, εκφράζει αναμφίβολα ένα γυναικείο πρότυπο της εποχής της, ένα ιδεώδες ομορφιάς και γυναικείας καλαισθησίας που φαίνεται ότι θα κυριαρχήσει για πολλούς αιώνες αργότερα», τονίζει η επίτιμη διευθύντρια. Από τη Νικάνδρη στη Φρασίκλεια Οι αρχαϊκοί χρόνοι φέρνουν και τη μνημειώδη γλυπτική. «Τον αρχετυπικό τρόπο απόδοσης της γυναικείας μορφής θα ακολουθήσει η μνημειώδης γλυπτική των αρχαϊκών χρόνων (700-500 π.Χ.), όπως εκφράζεται με τους γυμνούς Κούρους και τις καλαίσθητα ντυμένες Κόρες. Η τέχνη μοιάζει τώρα να σφραγίζεται από το ξύπνημα της ατομικής συνείδησης. Σ’ αυτό το κλίμα εντάσσονται οι επιγραφές που συνοδεύουν πολλά έργα και αναφέρουν τα ονόματα των εικονιζομένων, των αναθετών και των καλλιτεχνών», επισημαίνει η συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ, επιλέγοντας να παρουσιάσει ένα άγαλμα στο οποίο τόσο η θεότητα που απεικονίζει όσο και το πρόσωπο που το αφιέρωσε είναι γένους θηλυκού. «Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το μαρμάρινο γυναικείο άγαλμα που υποδέχεται τον επισκέπτη στην αίθουσα 7 του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Το άγαλμα, που απεικονίζει πιθανότατα τη θεά Άρτεμη, αφιερώθηκε στο ιερό της στη Δήλο και χρονολογείται γύρω στο 660 π.Χ. Αναθέτρια ήταν μια επιφανής γυναίκα της Νάξου, η Νικάνδρη. Η τρίστιχη επιγραφή σε δακτυλικό εξάμετρο που είναι χαραγμένη βουστροφηδόν στην αριστερή πλευρά του κάτω κορμού της αποκαλύπτει την κοινωνική θέση της γυναίκας που δηλώνει σπουδαία και περήφανη για όσα πέτυχε στη ζωή της: “ Η Νικάνδρη με αφιέρωσε στην εύστοχη τοξότιδα, η κόρη του Δεινοδίκαιου από τη Νάξο, η πιο σπουδαία ανάμεσα στις άλλες, αδελφή του Δεινομέδους και τώρα γυναίκα του Φράξου”». Μια άλλη γυναίκα με διαφορετική προσωπικότητα και ιστορία στέκεται στην αίθουσα 11 (Εικ. 2). «Φορά λαμπρό πορφυρό ένδυμα, διακοσμημένο με εγχάρακτους ρόδακες, πέταλα, αστέρια, μαιάνδρους και ταινίες σε μαύρο και κίτρινο χρώμα. Τα πλούσια μαλλιά της σχηματίζουν πλοκάμους που πέφτουν στους ώμους και στην πλάτη. Την όλη εικόνα συμπληρώνουν τα πλούσια κοσμήματα, βραχιόλια, ενώτια και περιδέραιο, καθώς και το εντυπωσιακό διάδημα της κεφαλής, διακοσμημένο με άνθη και μπουμπούκια λωτού. Το μαρμάρινο άγαλμα, που χρονολογείται γύρω στο 550-540 π.Χ., ήταν στημένο στον αρχαίο δήμο του Μυρρινούντος της Αττικής (Μερέντα), ως σήμα στον τάφο μιας νέας γυναίκας. Στο επίγραμμα που είναι χαραγμένο στην πρόσοψη του βάθρου διαβάζουμε το όνομα της νεκρής και την ιστορία της. Η Φρασίκλεια, που έφυγε νωρίς, σωπαίνει με ένα χαμόγελο στα χείλη, καθώς η επιγραφή μας αποκαλύπτει: “Θα καλούμαι για πάντα κόρη, αφού οι θεοί αντί για γάμο μού όρισαν αυτό το όνομα”», τονίζει η επίτιμη διευθύντρια για τη μαρμάρινη κόρη που γνώρισε την αιώνια μνημόνευση. Από την Ηγησώ στη Βερενίκη Ανάλογα θλιμμένη είναι και η ιστορία της γυναίκας που μας περιμένει στην αίθουσα 18 (Εικ. 3). Περιγράφει η Μ. Λαγογιάννη: «Η μαρμάρινη επιτύμβια στήλη που προέρχεται από το νεκροταφείο του Κεραμεικού και χρονολογείται γύρω στο 410-400 π.Χ. φέρει χαραγμένο στο γείσο του αετώματος το όνομα της νεκρής Αθηναίας. Η Ηγησώ, η κόρη του Προξένου, εικονίζεται στο ανάγλυφο εντός του οίκου. Είναι καθισμένη σε πολυτελή κλισμό, τα πόδια της ακουμπούν σε περίτεχνο υποπόδιο. Φορεί λεπτό χιτώνα και ιμάτιο που αποκαλύπτουν αισθαντικά τις καλοσχηματισμένες γραμμές του όμορφου κορμιού της. Τα περιποιημένα μαλλιά της είναι μαζεμένα σε μαντήλι στον αυχένα. Απέναντί της στέκεται η πιστή της θεραπαινίδα (“ ανώνυμη” και ντυμένη με “ βαρβαρικό” χιτώνα) προτείνοντας με τα χέρια μια ανοιχτή κοσμηματοθήκη. Το βλέμμα της Ηγησούς στρέφεται στο ζωγραφισμένο άλλοτε κόσμημα που κρατούσε με τα δάχτυλα του δεξιού χεριού της. Η νέα γυναίκα μοιάζει να στολίζεται -ίσως για ένα γάμο ο οποίος ακυρώθηκε από τον πρόωρο χαμό της». Το επόμενο έκθεμα δίνει την ευκαιρία για μια ακόμα γοητευτική αφήγηση από τη συνομιλήτρια του ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Διαφορετικό γυναικείο πρότυπο διανθισμένο με ένα σαγηνευτικό αφήγημα προσφέρει ένα ελεφαντοστέινο δαχτυλίδι που προέρχεται από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Χρονολογείται στα τέλη του 3ου αι. π.Χ. και εκτίθεται στην αίθουσα 40 (προθήκη 22). Στη σφενδόνη εικονίζεται σε προτομή φορώντας τον κροσσωτό πέπλο της Ίσιδας η Βερενίκη Β’, η γυναίκα του Πτολεμαίου Γ’ Ευεργέτη. Σε ποίημα που της αφιέρωσε ο σύγχρονός της Καλλίμαχος αναφέρεται ότι η Βερενίκη αφιέρωσε έναν πλόκαμο από τα μαλλιά της στον ναό της Αρσινόης-Αφροδίτης για να ευχαριστήσει τους θεούς όταν ο άντρας της επέστρεψε σώος από μία εκστρατεία. Την επόμενη μέρα, όμως, ο πλόκαμος της Βερενίκης εξαφανίστηκε. Τότε ο Κόνων ο Σάμιος, ο αστρονόμος της αυλής των Πτολεμαίων, ανακοίνωσε ότι διέκρινε ανάμεσα στη Μεγάλη Άρκτο και στην Παρθένο ένα καινούργιο αστερισμό. Ήταν ο πλόκαμος ή η κόμη της Βερενίκης που στερέωσε στον ουρανό η θεά Αφροδίτη...». Ηρωικές και λόγιες γυναίκες Η επόμενη στάση είναι στη Συλλογή των Αγγείων, που παρουσιάζεται στον πρώτο όροφο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Εκεί, η Μ. Λαγογιάννη θα επιλέξει ένα διαφορετικό γυναικείο πρότυπο: «Στην αίθουσα 56 (προθήκη 124) [Εικ.4] εκτίθεται ένας αττικός ερυθρόμορφος αμφορέας (Του Ζωγράφου του Μελεάγρου) που χρονολογείται γύρω στο 400-380 π.Χ. Στη γραπτή παράσταση στο κέντρο της κύριας όψης κυριαρχεί ανάμεσα σε τέσσερις ανδρικές μορφές η μορφή μιας γυναίκας που κρατά δόρυ. Πρόκειται για την Αταλάντη, τη μυθική ηρωίδα που συμμετείχε στο κυνήγι του Καλυδώνιου Κάπρου και στην περιπέτεια της Αργοναυτικής εκστρατείας. Αντιστοιχίες του μυθικού προτύπου της ηρωικής γυναίκας τεκμηριώνονται με βεβαιότητα σε διάφορες παραλλαγές στους ιστορικούς χρόνους. Ενδεικτικά, μόνο, σας θυμίζω την Τελέσιλλα, την λυρική ποιήτρια που έζησε στο Άργος κατά το πρώτο μισό του 5ου αι. π.Χ. Το 494 π.Χ. όταν ο Κλεομένης ο Λακεδαιμόνιος επιχείρησε να καταλάβει το Άργος, εκείνη ήταν που όπλισε τις γυναίκες του Άργους για να σώσουν την πόλη τους. Το συγκλονιστικό κατόρθωμα αφηγείται ο περιηγητής Παυσανίας (2.20.8-10), ο οποίος κατά την επίσκεψή του στο Άργος τον 2ο αι. μ.Χ. διαπίστωσε την ύπαρξη τιμητικής στήλης με ανάγλυφη παράσταση της Τελέσιλλας τη στιγμή που ετοιμάζεται να φορέσει το πολεμικό κράνος και ενώ έχει ρίξει τα βιβλία σκόρπια στα πόδια της». Μια ερυθρόμορφη υδρία (Της Ομάδας του Πολυγνώτου), που προβάλλει το πρότυπο της λογίας γυναίκας, κλείνει τη σύντομη περιήγησή μας. «Προέρχεται από τη Βάρη της Αττικής και χρονολογείται γύρω στο 440-430 π.Χ. (αίθουσα 55, προθήκη 117) [Εικ.5]. Στην παράσταση της κύριας όψης εικονίζεται η Σαπφώ, η μεγάλη λυρική ποιήτρια του 6ου αι. π.Χ. Καθισμένη σε κλισμό διαβάζει από τον κύλινδρο που κρατά στα χέρια της κάποιο ποίημα. Γύρω της εικονίζονται τρεις μαθήτριες. Η Καλλίς της προτείνει τη λύρα και η Νικόπολις τη στεφανώνει. Η γραπτή παράδοση αναφέρει ότι ο Πλάτων αποκαλούσε τη Σαπφώ σοφή και την είχε προσθέσει στην ομάδα των εννέα μουσών ως δεκάτη μούσα. Η αποθέωση αυτή οπτικοποιείται και στην αττική υδρία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με την προσθήκη της λύρας και τη στεφάνωση της μεγάλης ποιήτριας», επισημαίνει η Μ. Λαγογιάννη. Και καταλήγει ως προς το μήνυμα της αρχαίας παράστασης: «Είναι σαφές και ίσως επίκαιρο με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας: η γνώση, η παιδεία και ο πολιτισμός μπορούν να διαλύσουν στερεότυπα και κοινωνικά κατασκευάσματα, να κατανικήσουν προκαταλήψεις και να προσφέρουν σε όλους ίσες ευκαιρίες. Αυτά τα στερεότυπα πολέμησαν ολόκληρες γενιές από σπουδαίες γυναίκες, ποιήτριες όπως η Κόριννα της Τανάγρας που φέρεται να νίκησε τον Πίνδαρο σε πέντε ποιητικούς αγώνες, αθλήτριες όπως η Κυνίσκα και η Ευρυλεωνίς από τη Σπάρτη που νίκησαν στους Ολυμπιακούς αγώνες, φιλόσοφοι όπως η Θεμιστόκλεια, η ιέρεια των Δελφών που δίδαξε τον Πυθαγόρα, μαθηματικοί και αστρονόμοι, όπως η Υπατία της Αλεξάνδρειας που υποστήριξε με πάθος τις επιλογές της και θανατώθηκε από ένα πλήθος φανατικών μισαλλόδοξων τις πρώτες ημέρες του Μαρτίου του 415 μ.Χ.».

Ο διάλογος αυτός, σημειώνουν οι διοργανωτές, άλλοτε γεννά συνθέσεις κι άλλοτε φέρνει στην επιφάνεια αντιφάσεις π.χ. μεταξύ κειμένων και των ευρημάτων από ανασκαφές. Οι διαλέξεις θα γίνονται ζωντανά στο Εργαστήριο Μ.Η. Wiener της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών (ΑΣΚΣΑ) και στο Μουσείο Κανελλοπούλου και θα μεταδίδονται ψηφιακά. Απώτερος στόχος του σεμιναρίου είναι να αναδείξει τρόπους αλληλεπίδρασης αλλά και αλλαγές που συνέβησαν στη σχέση του ανθρώπου με τα ζώα και να φέρει το κοινό σε επαφή με τις επιστήμες που μελετούν τα ζώα του παρελθόντος και τη σχέση τους με τον άνθρωπο. Για τον λόγο αυτό, εκτός από διαλέξεις, το σεμινάριο περιλαμβάνει δύο εργαστήρια για παιδιά στο Μουσείο Κανελλοπούλου και στο Εργαστήριο Μ.H. Wiener της Αμερικάνικης Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Το ενδιαφέρον του ανθρώπου για τα ζώα, πρακτικό, θεωρητικό και φαντασιακό, σημάδεψε την ανάδυση και διαμόρφωση του πολιτισμού καθώς οι άνθρωποι επιχειρούσαν να κατανοήσουν τον εαυτό τους σε σχέση αλλά ταυτόχρονα και σε αντιδιαστολή προς τα υπόλοιπα φυσικά ή φανταστικά είδη. Σήμερα, η σχέση των ανθρώπων με τα ζώα περνά περίοδο αλλαγών. Το κίνημα για τα δικαιώματα των ζώων -με ιδιαίτερη απήχηση στις νεότερες γενιές- θέτει υπό αμφισβήτηση παγιωμένες ιδέες και συμπεριφορές και ωθεί τους ερευνητές να αναζητήσουν στο παρελθόν μοντέλα αλληλεπίδρασης που διαφέρουν από τα σημερινά. Στην αρχαιολογία, η σχέση των ανθρώπων με τα ζώα προσεγγίζεται μέσα από τρεις δρόμους: - της ζωοαρχαιολογίας, που μελετά τα φυσικά κατάλοιπα ζώων σε ανθρωπογενή περιβάλλοντα, - της ιστορίας της τέχνης, που μελετά τις αναπαραστάσεις ζώων και τους συμβολισμούς τους, - της φιλολογίας και της ιστορίας της φιλοσοφίας και της επιστήμης, που μελετούν τις απόψεις των αρχαίων για τα ζώα όπως αυτές αποτυπώνονται σε κείμενα. Ο συντονισμός είναι των Νίκου Παπαδημητρίου (Μουσείο Κανελλοπούλου) - Παναγιώτη Καρκάνα (Εργαστήριο Μ.Η. Wiener, AΣΚΣΑ) - Δημήτρη Μιχαηλίδη (Εργαστήριο Μ.Η. Wiener, AΣΚΣΑ) - Στασινού Σταυριανέα (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) AΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΖΩΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου, 19.00 - Εργαστήριο M.H. Wiener, AΣΚΣΑ (Σουηδίας 54, Κολωνάκι). Δημήτρης Μιχαηλίδης - Κατερίνα Παπαγιάννη (Εργαστήριο Μ.Η.Wiener, AΣΚΣΑ). Άνθρωποι και ζώα στην Ελλάδα την Eποχή των Παγετώνων Livestream: https://youtube.com/live/TyZGv7gB2J8 Τετάρτη 20 Μαρτίου, 19.00 - Εργαστήριο M.H.Wiener, AΣΚΣΑ (Σουηδίας 54, Κολωνάκι). Γιώργος Καζαντζής (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων). Βοσκοί και κυνηγοί στον ελλαδικό χώρο κατά τη Νεολιθική περίοδο Livestream: https://youtube.com/live/oiMQhlha7VU Τετάρτη 10 Απριλίου, 19.00 - Εργαστήριο M.H.Wiener, AΣΚΣΑ (Σουηδίας 54, Κολωνάκι). Κατερίνα Παπαγιάννη (Εργαστήριο Μ.Η.Wiener, AΣΚΣΑ). Άνθρωποι, ποντίκια και γάτες: μια πανάρχαια ιστορία αγάπης Livestream: https://youtube.com/live/vB8bbHwVce4 Τετάρτη 22 Μαΐου, 19.00 - Μουσείο Κανελλοπούλου (Θεωρίας 12, Πλάκα). Διαμαντής Παναγιωτόπουλος (Πανεπιστήμιο Χαϊδελβέργης). Χορεύοντας πάνω στο φτερό του καρχαρία. Άνθρωποι και ταύροι στη μινωική Κρήτη Livestream: https://youtube.com/live/WE8W1aSff4Y Τετάρτη 12 Ιουνίου, 19.00 - Μουσείο Κανελλοπούλου (Θεωρίας 12, Πλάκα). Νάσος Παπαλεξάνδρου (Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Austin). Μιξογενή τέρατα του μύθου και της τέχνης στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό Livestream: https://youtube.com/live/2J9ZztjPipA Τετάρτη 18 Σεπτεμβρίου, 19.00 - Μουσείο Κανελλοπούλου (Θεωρίας 12, Πλάκα). Δήμητρα Μυλωνά (Ινστιτούτο Αιγιακής Προϊστορίας - Κέντρο Μελέτης Ανατολικής Κρήτης). Ακαταμάχητα μπαρμπούνια, τρομερά κήτη και πορφυρή πολυτέλεια. H αλιεία στην αρχαία Ελλάδα Livestream: https://youtube.com/live/Gkpqpq-zwdU Τετάρτη 16 Οκτωβρίου, 19.00 - Εργαστήριο M.H.Wiener, AΣΚΣΑ (Σουηδίας 54, Κολωνάκι). Δημήτρης Φιλιόγου (Εργαστήριο Μ.Η.Wiener, AΣΚΣΑ). Για πάντα μαζί: θυσίες και ταφές ζώων στην αρχαιότητα Livestream: https://youtube.com/live/OB631I6jUYc Τετάρτη 13 Νοεμβρίου, 19.00 -Εργαστήριο M.H. Wiener, ΑΣΚΣΑ (Σουηδίας 54, Κολωνάκι). Στασινός Σταυριανέας (Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο). Οι απαρχές της επιστήμης της ζωο-λογίας Livestream: https://youtube.com/live/oKT4SHzeFxk Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου, 19.00 - Εργαστήριο M.H. Wiener, AΣΚΣΑ (Σουηδίας 54, Κολωνάκι). Χρήστος Ζαφειρόπουλος (Πανεπιστήμιο Πατρών). Ομιλούντα ζώα: οι μύθοι του Αισώπου Livestream: https://youtube.com/live/lj83qHKyyMs ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ 1. Σάββατο 9 - Κυριακή 10 Μαρτίου, 11.00-12.30 - Μουσείο Κανελλοπούλου. Ζώα και τέρατα στην αρχαιότητα. Στο εργαστήριο αυτό τα παιδιά θα συμμετάσχουν σε δραστηριότητες στις αίθουσες του μουσείου που θα τους επιτρέψουν να δουν από κοντά αρχαία αγγεία και ειδώλια ζώων και υβριδικών πλασμάτων (π.χ. κενταύρους, σφίγγες, σειρήνες), να σχεδιάσουν, να ακούσουν αφηγήσεις αρχαίων συγγραφέων για ζώα, και να συνομιλήσουν με αρχαιολόγους, ζωοαρχαιολόγους και φιλολόγους για το πώς μελετούσαν τα ζώα οι αρχαίοι. Μουσειοπαιδαγωγοί: Ιωάννα Ζαχαροπούλου - Κατερίνα Σταμίδη. Ηλικίες: 5-9 ετών. Διάρκεια: περ. 90'. Είσοδος: ελεύθερη με κράτηση - θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Πληροφορίες: 210 3319300. Αιτήσεις: press@camu.gr Στην αίτηση θα πρέπει να αναφέρονται τα εξής στοιχεία: - όνομα και επώνυμο παιδιού - ηλικία και τάξη - ποια ημέρα αφορά η αίτηση (Σάββατο 9 ή Κυριακή 10 Μαρτίου) - όνομα και επώνυμο γονέα ή κηδεμόνα - τηλέφωνο και e-mail γονέα ή κηδεμόνα 2. Σάββατο 13 Απριλίου, 11.00, 12.00 & 13.00 - Εργαστήριο M.H. Wiener, AΣΚΣΑ. Ελάτε να γίνουμε ζωοαρχαιολόγοι! Το Malcolm H. Wiener Εργαστήριο Αρχαιολογικών Επιστημών, ΑΣΚΣΑ, ανοίγει τις πόρτες του για να υποδεχτεί τους μικρούς του φίλους (5η-6η δημοτικού και 1η-2η γυμνασίου) σε μια δράση γεμάτη αρχαία ζώα. Μαζί θα μάθουμε πώς κάνουμε μια μικρή ανασκαφή και πως αναγνωρίζουμε τα ζώα που έζησαν στην αρχαία Ελλάδα και θα μιλήσουμε για τη σχέση τους με τους ανθρώπους της εποχής. Ηλικίες: 10-14 ετών (E'-ΣΤ' Δημοτικού/Α'-Β' Γυμνασίου). Διάρκεια: 45'. Είσοδος: ελεύθερη με κράτηση - θα τηρηθεί αυστηρή σειρά προτεραιότητας. Πληροφορίες: 231 000 2400, εσωτερικό 133 (09.00-11.00 π.μ.). Αιτήσεις: infowienerlab@ascsa.edu.gr Στην αίτηση θα πρέπει να αναφέρονται τα εξής στοιχεία: - όνομα και επώνυμο παιδιού - ηλικία και τάξη - ποιο εργαστήριο αφορά η αίτηση (των 11.00, 12.00 ή 13.00) - όνομα και επώνυμο γονέα ή κηδεμόνα - τηλέφωνο και e-mail γονέα ή κηδεμόνα

Το συνέδριο πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Columbia στη Νέα Υόρκη και την Αμερικάνικη Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Η είσοδος στο συνέδριο είναι ελεύθερη. Όπως ενημερώνουν οι διοργανωτές, μέσα από τις έρευνες μιας σειράς επιφανών αρχαιολόγων και ιστορικών, το συνέδριο θα εξετάσει τον τρόπο με τον οποίο διεξήχθη η μάχη μεταξύ των στρατών των Μακεδόνων και των ελληνικών πόλεων του νότου, αλλά και τις πτυχές της διαχείρισης της μάχης από νικητές και ηττημένους. Κορυφαίοι ειδικοί από σημαντικά ακαδημαϊκά ιδρύματα μοιράζονται τα αποτελέσματα των ερευνών τους γύρω από τη μάχη που γέννησε τον ελληνιστικό κόσμο. Στόχος του συνεδρίου είναι να προσεγγίσει ολιστικά την ιστορία της μάχης της Χαιρώνειας, προσφέροντας μέσα από την εξέταση παλαιότερων και σύγχρονων αρχαιολογικών ερευνών, ένα «βήμα» σκέψης και συζήτησης ικανό να ακολουθήσει την πορεία των πρωτοπόρων Παναγιώτη Σταματάκη και Γεωργίου Σωτηριάδη και να ορίσει τα επόμενα βήματα της έρευνας στο πεδίο. Ομιλητές του συνεδρίου είναι οι Μαρία-Ξένη Γαρέζου, Προϊσταμένη Διεύθυνσης Διαχείρισης Εθνικού Αρχείου Μνημείων, Σοφία Ζουμπάκη, Διευθύντρια Ερευνών, Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας (TΕΡΑ), Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Παναγιώτης Ιωσήφ, Επιστημονικός Διευθυντής, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης - Καθηγητής Αρχαίας Νομισματικής, Πανεπιστήμιο Radboud του Νάιμεχεν, Ολλανδία, Αναστάσιος Κακαμανούδης, Δρ. Αρχαιολογίας, Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας, Κυριακή Καλλιγά, Δρ. Αρχαιολογίας, Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας, Αγγελική Κοτταρίδη, Επίτιμη Έφορος Αρχαιοτήτων, Υπουργείο Πολιτισμού, Έλενα Κουντούρη, Διευθύντρια Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Υπουργείο Πολιτισμού, Αθανασία Κυριάκου, Επίκουρη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ιωάννης Μπόγρης, Αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού, Υποψήφιος Διδάκτωρ Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας, ΕΚΠΑ, Όλγα Παλαγγιά, Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Νικόλαος Παπαζαρκάδας, Διευθυντής, Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών, Νίκος Πετρόχειλος, Δρ. Αρχαιολογίας, Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλεως Αθηνών, Ελισάβετ Π. Σιουμπάρα, Δρ. Αρχαιολογίας, Προϊσταμένη Έργου, Υ.Σ.Μ.Α., Υπουργείο Πολιτισμού, Ιωάννης Φάππας, Επίκουρος Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης - Επιστημονικός Διευθυντής, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αλεξάνδρα Χαραμή, Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας Αθηνά Χατζηδημητρίου, Προϊσταμένη Ιστορικού Αρχείου Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεων της ΔΔΕΑΜ/ΥΠΠΟ, Guy Ackerman, Πανεπιστήμιο της Γενεύης, Ελβετία, Margherita Bonanno, Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Ρώμης, Raimon Graells y Fabregat, Καθηγητής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Alicante, Peter Krentz, Καθηγητής Κλασικών Σπουδών και Ιστορίας, Davidson College, Maria Liston, Καθηγήτρια Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Waterloo, Καναδάς, Thierry Lucas, Επίκουρος καθηγητής, Πανεπιστήμιο Picardie Jules Verne, John Ma, Καθηγητής Κλασικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Columbia, James Romm, Καθηγητής Κλασικών Σπουδών, Bard College, Annandale, Rémi Saou, Επίκουρος καθηγητής, Πανεπιστήμιο της Grenoble Alpes. Για το πρόγραμμα του συνεδρίου και την κράτηση δωρεάν θέσης μέσω του συστήματος έκδοσης εισιτηρίων: https://cycladic.gr/research/chaironeia-avgoustos-tou-338-p-ch-mia-synopsi-tou-zitimatos/ . Απαραίτητη η έκδοση μηδενικού εισιτηρίου για φυσική παρουσία στην ίδια ηλεκτρονική διεύθυνση. Το συνέδριο θα μεταδοθεί ζωντανά μέσω διαδικτύου. Η εγγραφή στη σχετική πλατφόρμα ανοίγει την Δευτέρα στις 26/2. Σημειώνεται ότι η ομιλία στις 29 Φεβρουαρίου από τη Maria Liston θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα Cotsen Hall στην Αμερικανική Σχολή Κλασσικών Σπουδών, οδός Αναπήρων Πολέμου 9, Κολωνάκι.